การกระจายอำนาจ=การคืนอำนาจ

หากเราตั้งโจทย์ร่วมกันว่า ทำอย่างไรประเทศไทยจึงจะเป็นประชาธิปไตยอย่างแท้จริง หนังสือของ เอนก เหล่าธรรมทัศน์ เล่มนี้ มอบคำตอบแก่เราว่า อยู่ที่การทำให้ ‘การปกครองเป็นของประชาชน และให้เป็นการปกครองโดยประชาชนมากที่สุดเท่าที่จะทำได้’ ดังนั้นแนวทางในการสรรสร้างอุดมคติให้เป็นจริง จึงได้แก่การกระจายอำนาจจากรัฐเอกนิยม สู่สังคมพหุนิยม

อย่างไรก็ตาม การ ‘กระจายอำนาจ’ ของเอนก มิใช่แต่เพียงการกระจายอำนาจ กระจายทรัพยากรจากเบื้องบนสู่เบื้องล่าง เพราะแนวคิดดังกล่าวยังก้าวไม่พ้นกระบวนทัศน์เก่าๆ ที่มุ่งสร้างการปกครองที่ดี เพียงแต่เป็นการกระจายการปกครองที่ดี ให้เกิดขึ้นในระดับภูมิภาค และ ท้องถิ่น ซึ่งเขาเห็นว่า ทำไปก็ไม่ได้ผล ทำเท่าไหร่ก็ไม่เพียงพอ

แต่ การกระจายอำนาจหมายถึง การคืนอำนาจในการปกครองตนเอให้แก่ประชาชน โดยเชื่อมั่นว่าผู้คนมีศักยภาพที่จะ ‘ยกเครื่องประเทศไทย’